Facebook (artık Meta), veri toplama uygulamalarını kişiselleştirilmiş ve ücretsiz bir hizmet sağlamak için gerekli olarak savunurken, yıllar içinde mahremiyetle ilgili çok sayıda endişe dile getirildi. İşte birkaç dikkate değer örnek:
- Cambridge Analytica Skandalı (2018): Facebook’un veri uygulamalarını içeren en yüksek profilli vakalardan biri Cambridge Analytica skandalıydı. Bu durumda, 87 milyona kadar Facebook kullanıcısının verileri, psikolojik araştırma aracı gibi görünen üçüncü taraf bir uygulama tarafından açık rızaları olmadan toplanmıştır. Veriler daha sonra, onu 2016 ABD Başkanlık seçimleri sırasında hedefli siyasi reklamlar oluşturmak için kullanan bir siyasi danışmanlık firması olan Cambridge Analytica ile paylaşıldı.
- Teknoloji Şirketleriyle Veri Paylaşımı (2018): The New York Times tarafından yapılan bir araştırma, Facebook’un Microsoft, Amazon ve Spotify gibi teknoloji devleri de dahil olmak üzere 150’den fazla şirkete kişisel kullanıcı verilerine daha önce açıklanandan daha fazla erişim sağladığını ortaya çıkardı. Bu, ciddi gizlilik endişelerini artıran özel mesajları ve kişisel tanımlayıcıları içeriyordu.
- Gizliliğin İstilası Davası (2020): Facebook, Illinois’de şirketi eyaletin Biyometrik Bilgi Gizliliği Yasasını ihlal etmekle suçlayan bir toplu davayı sonuçlandırmak için 550 milyon dolar ödedi. Dava, Facebook’un yüz tanıma teknolojisini fotoğraflardaki kişileri otomatik olarak etiketlemek için kullanması üzerineydi.
- WhatsApp Veri Paylaşımı (2021): Facebook’un WhatsApp’ı satın almasının ardından şirket, WhatsApp ile Facebook arasında kullanıcı verilerinin paylaşılmasına izin vermek için WhatsApp’ın gizlilik politikasını değiştirmeye karar verdi. Bu, kullanıcılardan önemli bir tepkiye ve düzenleyicilerin daha fazla incelemesine yol açtı.
- Veri Sızıntısı (2021): 533 milyon Facebook hesabından kişisel veriler çevrimiçi olarak ücretsiz olarak sızdırıldı. Veriler telefon numaralarını, Facebook kimliklerini, tam adları, konumları, doğum tarihlerini, biyografileri ve bazı durumlarda e-posta adreslerini içeriyordu.
- Onavo VPN Veri Toplama (2018): Facebook’un ücretsiz VPN hizmeti Onavo, uygulamalar genelinde kullanıcı etkinliğini takip ettiği ve bu bilgileri rekabet istihbaratı için kullandığı iddiasıyla eleştiri yağmuruna tutuldu. Facebook, veri toplama konusunda şeffaf olduğunu belirtmesine rağmen, eleştirmenler, kullanıcıların izlemenin kapsamı hakkında yeterince bilgilendirilmediğini savundu.
- Facebook Araştırma Uygulaması (2019): Facebook, gençler de dahil olmak üzere kullanıcılara, bir araştırma programının parçası olarak akıllı telefon etkinliklerini kapsamlı bir şekilde izleyen bir uygulama indirmeleri için ödeme yaptı. Apple, politikalarını ihlal ettiğini belirterek uygulamayı App Store’dan kaldırdı.
- Reklam Ayrımcılığı Davaları (2019): Facebook, reklam hedefleme araçlarının reklamverenlerin Adil Konut Yasasını ihlal ederek ırk, cinsiyet ve yaşa dayalı ayrımcılık yapmasına olanak tanıdığı iddiasıyla davalarla karşı karşıya kaldı. Facebook davaları sonuçlandırdı ve bu tür ayrımcılığı önlemek için reklam platformunda değişiklikler yaptı.
- Yüz Tanıma Teknolojisi (2019): Daha önce bahsedilen Illinois davasına ek olarak Facebook, yüz tanıma teknolojisini kullanması nedeniyle eleştirilere maruz kaldı. Eleştirmenler, otomatik katılım özelliğinin istilacı olduğunu ve kullanıcı gizliliğini ihlal ettiğini savundu. 2021’de Facebook, yüz tanıma sistemini sonlandırdığını duyurdu.
- Üçüncü Taraf Uygulama Erişimi (2018): Facebook, bir hatanın potansiyel olarak üçüncü taraf uygulamalarının 6,8 milyona kadar kullanıcının fotoğraflarına, hatta yayınlanmamış görüntülere erişmesine izin verdiğini kabul etti. Bu sorun, üçüncü taraf uygulamalara izin vermeyle ilişkili riskleri vurguladı ve ayrıca teknoloji şirketlerinin kullanıcı verilerini etkili bir şekilde koruma ihtiyacının altını çizdi.
Diğerlerinin yanı sıra bu örnekler, Facebook’un kullanıcı verilerini nasıl topladığı, kullandığı ve koruduğu konusunda artan bir kamuoyu endişesine yol açmıştır. Eleştirmenler, şirketin uygulamalarının müdahaleci, opak ve kullanıcıların kontrolü dışında olduğunu ve bunun da teknoloji endüstrisinde daha güçlü gizlilik düzenlemeleri ve reformları için çağrılara yol açtığını savunuyor. Bu eleştirilerin Facebook ile sınırlı olmadığını belirtmek önemlidir; birçok teknoloji şirketi benzer zorluklarla ve incelemelerle karşı karşıyadır. Dijital mahremiyet manzarası karmaşık ve hızla gelişiyor; bu da onu kullanıcılar, teknoloji şirketleri ve benzer şekilde düzenleyiciler için önemli bir sorun haline getiriyor.
